Pierwsze dni w przedszkolu to okres trudny zarówno dla dziecka, jak i dla jego rodziców. Jak przetrwać te niełatwe chwile? Przede wszystkim warto pamiętać, że adaptacja malucha może potrwać nawet kilka tygodni, trzeba się więc uzbroić w cierpliwość.
Nie jest w tej sytuacji lekko rodzicom, a zwłaszcza mamie, którzy obawiają się jak dziecko odnajdzie się wśród obcych mu osób. Również i maluchy mają problem z przyzwyczajeniem się do nowego miejsca, jakim jest przedszkole. Zmienia się bowiem rytm dnia, pojawiają się nowi ludzie, zabawki itd. Muszą one nauczyć się zabawy w większej grupie dzieci, dla wielu z nich jest to trudne, gdyż przestają być w centrum zainteresowania dorosłych.
Dziecko należy przygotować na pierwszy dzień w przedszkolu. Najlepiej często poruszać z nim ten temat i opowiadać jak będzie on wyglądał. Zazwyczaj pożegnanie z rodzicem przebiega o wiele spokojniej, gdy malucha odprowadza tata. Przede wszystkim należy okazywać dużo czułości i miłości. Warto również wyjaśnić i odpowiedzieć na wszystkie pytania zadawane przez przyszłego przedszkolaka. Podczas pierwszej wizyty w przedszkolu dobrze jest mieć ze sobą ulubioną zabawkę dziecka.
To jak maluch zareaguje na rozstanie uzależnione jest w dużej mierze od jego osobowości oraz od tego, jak na taką chwilę został przygotowany przez rodziców. Bywa różnie, niektóre dzieci płaczą już w domu, a inne kryzys przeżywają dopiero w przedszkolu. Wówczas warto przytulić i zapewnić malucha o swojej miłości. Pod żadnym pozorem nie wolno wymknąć się niepostrzeżenie lub uciec dziecku. Niewskazane jest jednak również zbytnie przedłużanie chwili pożegnania. O pomoc w tej trudnej chwili można poprosić także partnera lub babcię dziecka.
Pierwsze dni w nowym miejscu, jakim jest przedszkole są z całą pewnością kluczowe i decydują o tym, jak dziecko będzie się tam w przyszłości czuło. Najlepszym wyjściem w tej sytuacji jest zachowanie stanowczości i czułości zarazem. Nie wolno się zalać łzami podczas pożegnania lub ulec płaczowi malucha.
Sprawy związane z realizacją wychowania przedszkolnego regulują przepisy ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe – j.t. Dz.U. z 2020 r. poz. 910 ze zm.
Wychowanie przedszkolne obejmuje dzieci od początku roku szkolnego w roku kalendarzowym, w którym dziecko kończy 3 lata, do końca roku szkolnego w roku kalendarzowym, w którym dziecko kończy 7 lat. W szczególnie uzasadnionych przypadkach wychowaniem przedszkolnym może także zostać objęte dziecko, które ukończyło 2,5 roku. Wychowanie przedszkolne jest realizowane w przedszkolach, oddziałach przedszkolnych w szkołach podstawowych oraz w innych formach wychowania przedszkolnego.
W przypadku dzieci posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego wychowaniem przedszkolnym może być objęte dziecko w wieku powyżej 7 lat, nie dłużej jednak niż do końca roku szkolnego w roku kalendarzowym, w którym dziecko kończy 9 lat. Obowiązek szkolny tych dzieci może być odroczony do końca roku szkolnego w roku kalendarzowym, w którym dziecko kończy 9 lat.
Dziecko w wieku 6 lat jest obowiązane odbyć roczne przygotowanie przedszkolne w przedszkolu, oddziale przedszkolnym w szkole podstawowej lub w innej formie wychowania przedszkolnego.
Na wniosek rodziców naukę w szkole podstawowej może także rozpocząć dziecko, które w danym roku kalendarzowym kończy 6 lat.
Dyrektor szkoły podstawowej przyjmuje dziecko 6-letnie do pierwszej klasy, jeżeli:
1) korzystało z wychowania przedszkolnego w roku szkolnym poprzedzającym rok szkolny, w którym ma rozpocząć naukę w szkole podstawowej, albo
2) posiada opinię o możliwości rozpoczęcia nauki w szkole podstawowej, wydaną przez poradnię psychologiczno-pedagogiczną.
Zgodnie z art. 153 ust. 2 ustawy – Prawo oświatowe, rodzice dzieci przyjętych do danego publicznego przedszkola corocznie składają na kolejny rok szkolny deklarację o kontynuowaniu wychowania przedszkolnego w tym przedszkolu, w terminie 7 dni poprzedzających termin rozpoczęcia postępowania rekrutacyjnego.
Wybór miejsca realizacji dalszej edukacji pozostaje w kompetencjach rodziców.
Zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty w zakresie edukacji publicznej, a taką potrzebą jest m.in. organizacja wychowania przedszkolnego należy do zadań własnych gminy. W związku z tym, rada gminy ustala sieć prowadzonych przez gminę publicznych przedszkoli i oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych.
W przypadkach uzasadnionych warunkami demograficznymi i geograficznymi Rada Gminy może uzupełnić sieć publicznych przedszkoli i oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych o inne formy wychowania przedszkolnego.
Rada gminy określa wysokość opłat za korzystanie z wychowania przedszkolnego w publicznych przedszkolach prowadzonych przez gminę w czasie przekraczającym czas bezpłatnego nauczania, wychowania i opieki, z zastrzeżeniem, że wysokość opłaty nie może być wyższa niż 1 zł za godzinę zajęć.
Przedszkolem publicznym jest przedszkole, które:
- realizuje programy wychowania przedszkolnego uwzględniające podstawę programową wychowania przedszkolnego;
- zapewnia bezpłatne nauczanie, wychowanie i opiekę w czasie ustalonym przez organ prowadzący, nie krótszym niż 5 godzin dziennie;
- przeprowadza rekrutację dzieci w oparciu o zasadę powszechnej dostępności;
- zatrudnia nauczycieli posiadających kwalifikacje określone w odrębnych przepisach.
Jeżeli droga dziecka realizującego obowiązek rocznego przygotowania przedszkolnego oraz dziecka pięcioletniego z domu do najbliższego publicznego przedszkola lub oddziału przedszkolnego w szkole podstawowej przekracza 3 km, obowiązkiem gminy jest zapewnienie bezpłatnego transportu i opieki w czasie przewozu dziecka lub zwrot kosztów przejazdu dziecka i opiekuna środkami komunikacji publicznej, jeżeli dowożenie zapewniają rodzice. Przepis ten obowiązuje także w sytuacji, gdy gmina wskazała inne miejsce edukacji przedszkolnejw przedszkolu, innej formie wychowania przedszkolnego lub oddziale przedszkolnym w innej szkole podstawowej (nie najbliższe).
Przybywa przedszkoli i dzieci w przedszkolach, a w miastach – przedszkolaków dowożonych z okolicznych gmin wiejskich – wynika z danych GUS.
Główny Urząd Statystyczny opublikował raport „Oświata i wychowanie w roku szkolnym 2018/19”, w którym przedstawia stan i dynamikę zmian systemu oświaty.
W roku szkolnym 2018/19 funkcjonowało 22,2 tys. (wzrost o 0,2 tys. w porównaniu z poprzednim rokiem szkolnym) formalnie zarejestrowanych placówek wychowania przedszkolnego: 12,5 tys. przedszkoli, 7,9 tys. oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych, 0,1 tys. zespołów wychowania przedszkolnego oraz 1,6 tys. punktów przedszkolnych.
W stosunku do poprzedniego roku szkolnego liczba placówek wzrosła o 0,8 proc. Liczba przedszkoli zwiększyła się o 389 (3,2 proc.), w tym o 112 (2,8 proc.) placówek na wsi. Zmniejszyła się natomiast liczba oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych (o 1,3 proc.), punktów przedszkolnych (o 6 proc.) i zespołów wychowania przedszkolnego (o 2,6 proc.).
Przedszkola stanowiły ponad połowę (56,6 proc.) wszystkich placówek wychowania przedszkolnego, przy czym 67,6 proc. przedszkoli zlokalizowanych było w miastach.
Z danych GUS wynika, że liczba dzieci w placówkach wychowania przedszkolnego zlokalizowanych w miastach stanowiła 103,4 proc. dzieci w wieku 3-6 lat (wzrost o 3,5 p.proc. w porównaniu z rokiem szkolnym 2017/18). Udział przekroczył 100 proc. ze względu na uczęszczanie na zajęcia dzieci dowożonych z gmin wiejskich.
Wskaźnik upowszechniania edukacji przedszkolnej wśród dzieci w wieku 3-5 lat w Polsce wyniósł 87,3 proc. Zwiększył się o 2,6 p.proc. w stosunku do poprzedniego roku szkolnego.
„Jest to kolejny rok, w którym odnotowano wzrost liczby dzieci uczestniczących w wychowaniu przedszkolnym co oznacza, że jest to już stały trend niezależny od grupy wiekowej i województwa” – podkreśla GUS.
Edukacja, obok środowiska rodzinnego, jest najważniejszym źródłem zdobywania wiedzy i umiejętności niezbędnych do pełnienia ról zawodowych i społecznych w dorosłym życiu. Z tego względu niezwykle istotne jest pokazanie sposobu funkcjonowania polskiego systemu edukacyjnego, osiągnięć polskich uczniów oraz organizacji pracy nauczycieli.
Do roku 2010 pieczę nad dziećmi poniżej 3 roku życia od strony instytucjonalnej sprawowały żłobki i oddziały żłobkowe. Niestety liczba żłobków w Polsce była zdecydowanie zbyt mała, gdyż dawała szansę korzystania z ich usług jedynie ok 3,0% populacji dzieci w wieku 0-3 lata w miastach i znikomemu odsetkowi populacji dzieci na wsi. Sytuację tę miało zmienić wprowadzenie nowych form opieki nad dziećmi w wieku żłobkowym, czyli klubów dziecięcych, opiekunów dziennych i niań. Niestety, choć pojawiło się dość dużo nowych placówek, to zazwyczaj dysponują one niewielką liczbą miejsc (16-17 miejsc) oraz mają w większości charakter niepubliczny. W konsekwencji w 2019 roku co dziesiąte w wieku 0-3 lata mogło skorzystać z opieki we wskazanych placówkach, przy czym większość miejsc i tak została zapewniona przez żłobki (91,4% miejsc dostępnych w 2019 roku). Sytuacja taka, nawet po uwzględnieniu dużej rotacji dzieci w ciągu roku, skutkuje zarówno brakiem miejsc w żłobkach, wydłużonym okresem oczekiwania na przyjęcie dziecka, jak i przepełnieniem placówek.
Dostęp do opieki nad dziećmi i edukacji prezentuje się znacznie lepiej w przypadku przedszkoli. Odsetek dzieci w wieku 3-5 lat korzystających z opieki przedszkolnej, systematycznie rosnący od roku 2005, wyniósł w roku 2018 - 87,3%. Jednak, gdy weźmiemy pod uwagę miejsce zamieszkania, to okazuje się, że w miastach do przedszkoli uczęszcza zdecydowanie więcej dzieci niż na obszarach wiejskich, a dysproporcja ta, mimo ogólnego wzrostu wskaźnika, jest nadal znacząca (w roku 2018 w mieście wychowanie przedszkolne objęło 101,9% dzieci, zaś na wsi - 67,0%).
Sytuację na obszarach wiejskich tylko w niewielkim stopniu ratują istniejące przy szkołach podstawowych oddziały przedszkolne oraz zespoły i punkty przedszkolne.
