Warto wiedzieć

Pierwszoplanowym zadaniem edukacji przedszkolnej jest rozwój moralny i etyczny dziecka. Kolejnym (aczkolwiek nie nowym) zadaniem przedszkola jest potrzeba dostosowania technik obserwacyjnych i poznawczych dziecka, aby móc jak najlepiej diagnozować potrzeby, zainteresowania, uzdolnienia i deficyty rozwojowe dziecka, aby móc w nich jak najlepiej diagnozować potrzeby, zainteresowania, uzdolnienia i deficyty rozwojowe dziecka, co pozwoli na wyrównanie szans rozwojowych i edukacyjnych dziecka. Równie ważnym zadaniem dla edukacji pedagogicznej XXI wieku jest współpraca z rodzicami.

Każdy pedagog wie, że dla dziecka najważniejszym środowiskiem wychowawczym jest rodzina, ona wywiera największy wpływ na rozwój jego osobowości Bez przemyślanej i dobrze przygotowanej merytorycznie strategii współdziałania wychowawczego z rodziną wpływy edukacyjne przedszkola są ograniczone. To nauczyciel przedszkola powinien być pierwszą profesjonalnie przygotowaną osobą do kontaktów z rodziną wychowanka. Powinien on umieć zdiagnozować ogólny poziom rozwoju dziecka, atmosferą wychowawczą w rodzinie, udzielać pierwszej porady wychowawczej rodzicom.

Niewykonalne jest to zadanie bez rodziny dziecka. Stąd tak ważne zadanie do wykonania stoi przed placówkami przedszkolnymi, by stworzyć bliską więź z rodzicami by spełnić ich oczekiwania i zaspokoić potrzeby związane z edukacją małego dziecka. 

Edukacja, obok środowiska rodzinnego, jest najważniejszym źródłem zdobywania wiedzy i umiejętności niezbędnych do pełnienia ról zawodowych i społecznych w dorosłym życiu. Z tego względu niezwykle istotne jest pokazanie sposobu funkcjonowania polskiego systemu edukacyjnego, osiągnięć polskich uczniów oraz organizacji pracy nauczycieli.

Do roku 2010 pieczę nad dziećmi poniżej 3 roku życia od strony instytucjonalnej sprawowały żłobki i oddziały żłobkowe. Niestety liczba żłobków w Polsce była zdecydowanie zbyt mała, gdyż dawała szansę korzystania z ich usług jedynie ok 3,0% populacji dzieci w wieku 0-3 lata w miastach i znikomemu odsetkowi populacji dzieci na wsi. Sytuację tę miało zmienić wprowadzenie nowych form opieki nad dziećmi w wieku żłobkowym, czyli klubów dziecięcych, opiekunów dziennych i niań. Niestety, choć pojawiło się dość dużo nowych placówek, to zazwyczaj dysponują one niewielką liczbą miejsc (16-17 miejsc) oraz mają w większości charakter niepubliczny. W konsekwencji w 2019 roku co dziesiąte w wieku 0-3 lata mogło skorzystać z opieki we wskazanych placówkach, przy czym większość miejsc i tak została zapewniona przez żłobki (91,4% miejsc dostępnych w 2019 roku). Sytuacja taka, nawet po uwzględnieniu dużej rotacji dzieci w ciągu roku, skutkuje zarówno brakiem miejsc w żłobkach, wydłużonym okresem oczekiwania na przyjęcie dziecka, jak i przepełnieniem placówek.

Dostęp do opieki nad dziećmi i edukacji prezentuje się znacznie lepiej w przypadku przedszkoli. Odsetek dzieci w wieku 3-5 lat korzystających z opieki przedszkolnej, systematycznie rosnący od roku 2005, wyniósł w roku 2018 - 87,3%. Jednak, gdy weźmiemy pod uwagę miejsce zamieszkania, to okazuje się, że w miastach do przedszkoli uczęszcza zdecydowanie więcej dzieci niż na obszarach wiejskich, a dysproporcja ta, mimo ogólnego wzrostu wskaźnika, jest nadal znacząca (w roku 2018 w mieście wychowanie przedszkolne objęło 101,9% dzieci, zaś na wsi - 67,0%).

Sytuację na obszarach wiejskich tylko w niewielkim stopniu ratują istniejące przy szkołach podstawowych oddziały przedszkolne oraz zespoły i punkty przedszkolne. 

Zmiany, jakie dokonały się w ostatnim czasie w Prawie oświatowym, a w szczególności prawo do edukacji przedszkolnej dla dzieci w wieku 3–5 lat oraz bardziej transparentny i przejrzysty sposób dotowania placówek niepublicznych, spowodowały wzrost ich liczby. Wprowadzony w 2013 r. instrument finansowania przedszkoli niepublicznych, wzmacniający rolę tych placówek jako istotnego komponentu wspomagającego gminy w realizacji ich zadań, również przyczynił się do poszerzenia liczby podmiotów chętnych do prowadzenia przedszkoli niepublicznych w formie publicznej. 

Placówki niepubliczne ze względu na autonomię w określaniu cen swoich usług są w stanie oferować szeroki katalog usług edukacyjnych. Część z tych podmiotów decyduje się na profilowanie rodzaju swojej działalności, umożliwiając rodzicom wybór placówki ukierunkowanej na rozwijanie określonych zdolności ich dzieci. Niestety pewnym zagrożeniem dla funkcjonowania placówek niepublicznych wydają się niekorzystne prognozy demograficzne, które w dłuższej perspektywie przewidują zmniejszenie liczby dzieci w wieku przedszkolnym. Do 2025 r. prognozuje się zmniejszenie liczby dzieci w grupie wiekowej do 14 lat o ponad 501,2 tysięcy (GUS, 2014). Wszelkie niekorzystne zmiany w sektorze przedszkoli niepublicznych, również te skutkujące likwidacją tego rodzaju placówek, będą miały wpływ na kondycję budżetów jednostek samorządu terytorialnego.